Δριμύ ψύχος στα ορεινά το πρωί της Τρίτης 21 Δεκεμβρίου 2021

Σύνταξη άρθρου: Α. Καραγιαννίδης, Κ. Λαγουβάρδος

ΕΑΑ – Πεντέλη, Τρίτη 21 Δεκεμβρίου 09:00

Δριμύ ψύχος επικρατεί στα ορεινά της χώρας το πρωί της Τρίτης 21/12. Όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί και παρουσιάζει τους 8 σταθμούς του δικτύου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr που κατέγραψαν τις χαμηλότερες θερμοκρασίες, στον Άγιο Παύλο Ημαθίας το θερμόμετρο έδειξε -8.5 βαθμούς Κελσίου. Σημειώνεται ότι σταθμοί του δικτύου που λειτουργούν σε χιονοδρομικά κέντρα και ορεινά καταφύγια (δεν περιλαμβάνονται στον πίνακα) κατέγραψαν ακόμη χαμηλότερες τιμές. Στο Χ/Κ Καϊμακτσαλάν η θερμοκρασία έπεσε στους -12.8 βαθμούς Κελσίου και στο καταφύγιο Λαϊλιά Σερρών  και Χ/Κ Σελίου στους -10.8 βαθμούς Κελσίου.

Πτώση της θερμοκρασίας την Τρίτη 21 Δεκεμβρίου 2021

Σύνταξη άρθρου: Α. Καραγιαννίδης, Κ. Λαγουβάρδος

ΕΑΑ – Πεντέλη, Δευτέρα, 20 Δεκεμβρίου 2021, 14:30

Ψυχρές αέριες μάζες θα επηρεάσουν τη χώρα μας την Τρίτη 21/12 με αποτέλεσμα την πτώση της θερμοκρασίας σε μεγάλο μέρος αυτής. Σύμφωνα με τα τελευταία προγνωστικά δεδομένα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr, η πτώση θα γίνει αισθητή κυρίως στα βόρεια, ανατολικά και νοτιοανατολικά ηπειρωτικά καθώς και στα νησιά του Αιγαίου. Στον χάρτη που ακολουθεί παρουσιάζεται η μεταβολή που αναμένεται στη μέγιστη θερμοκρασία αύριο Τρίτη 21/12 σε σχέση με σήμερα Δευτέρα 20/12. Όπως φαίνεται στον χάρτη, η πτώση της μέγιστης θερμοκρασίας σε περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, της Θεσσαλίας, της Ανατολικής Στερεάς και της Ανατολικής Πελοποννήσου θα ξεπεράσει τους 5 βαθμούς Κελσίου.

Παγετός στα ορεινά και ημιορεινά το πρωί της Δευτέρας 20 Δεκεμβρίου 2021 – Στους -7.4 βαθμούς Κελσίου η ελάχιστη θερμοκρασία

Σύνταξη άρθρου: Α. Καραγιαννίδης, Κ. Λαγουβάρδος

ΕΑΑ – Πεντέλη, Δευτέρα 20 Δεκεμβρίου 2021, 09:00

Παγετός επικρατεί το πρωί της Δευτέρας 20/12 στα ορεινά και ημιορεινά της χώρας. Σύμφωνα με τις καταγραφές του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr, η χαμηλότερη ελάχιστη θερμοκρασία καταγράφηκε στο Καρπενήσι (Ποταμιά Βουτύρου) και ήταν ίση με -7.4 βαθμούς Κελσίου. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι 8 σταθμοί του δικτύου που κατέγραψαν τις χαμηλότερες ελάχιστες.

Υποχώρηση της κακοκαιρίας – Σημαντικά ύψη βροχής στην Κρήτη

Σύνταξη άρθρου: Ι. Κωλέτσης, Κ. Λαγουβάρδος

Ε.Α.Α. – Πεντέλη, Κυριακή 19 Δεκεμβρίου 2021, 18:00

Σταδιακή υποχώρηση παρουσίασε η κακοκαιρία κατά τη διάρκεια της Κυριακής 19/12, με τα φαινόμενα τις απογευματινές ώρες να περιορίζονται στις Κυκλάδες και στην Κρήτη.

Σύμφωνα με την εικόνα του ευρωπαϊκού μετεωρολογικού δορυφόρου Meteosat, την οποία επεξεργάστηκε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών / meteo.gr, τις απογευματινές ώρες της Κυριακής 19/12 αυξημένες νεφώσεις επικρατούν στο Αιγαίο, ενώ βροχές εκδηλώνονται στις Κυκλάδες και στην Κρήτη, σύμφωνα με τις καταγραφές του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr (κίτρινες κουκκίδες στην παρακάτω Εικόνα).

Σημαντικά ήταν τα ύψη βροχής στο νησί της Κρήτης, όπως κατέγραψαν οι μετεωρολογικοί σταθμοί του Μετεωρολογικού Παρατηρητηρίου Κρήτης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr, με το μεγαλύτερο ύψος βροχής να καταγράφεται στο οροπέδιο Ασκύφου Χανίων με 66 mm. Τα οκτώ μεγαλύτερα ύψη βροχής έως το απόγευμα της Κυριακής 19/12 στο νησί της Κρήτης, παρουσιάζονται στον ενσωματωμένο πίνακα της παρακάτω Εικόνας.    

Εικόνα. Τα οκτώ μεγαλύτερα ύψη βροχής της Κυριακής 19/12/2021, όπως καταγράφτηκαν από το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Μετεωρολογικού Παρατηρητηρίου Κρήτης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr, με τη δορυφορική εικόνα κατά τις απογευματινές ώρες της Κυριακής, όπως την επεξεργάστηκε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών / meteo.gr. Στην εικόνα παρουσιάζονται με κίτρινες κουκκίδες οι μετεωρολογικοί σταθμοί του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr, όπου καταγράφουν υετό (βροχή/χιόνι).

Ισχυρός παγετός στα βόρεια – Πλησίασε τους -9 ⁰C η θερμοκρασία στη Δυτική Μακεδονία  

Σύνταξη άρθρου: Ι. Κωλέτσης, Κ. Λαγουβάρδος

Ε.Α.Α. – Πεντέλη, Κυριακή 19 Δεκεμβρίου 2021, 09:15

Παγετός σημειώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής 19/12 στα κεντρικά και βόρεια ηπειρωτικά, που στη Δυτική Μακεδονία ήταν ισχυρός με τη θερμοκρασία να πλησιάζει τους -9⁰C. Συγκεκριμένα, η χαμηλότερη ελάχιστη θερμοκρασία καταγράφτηκε στον Άγιο Παύλο Ημαθίας με – 8,7 ⁰C.

Σύμφωνα με το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr οι οκτώ χαμηλότερες ελάχιστες θερμοκρασίες τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής 19/12, παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα.    

Οι οκτώ χαμηλότερες ελάχιστες θερμοκρασίες της Κυριακής 19/12/2021, όπως καταγράφτηκαν από το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr.  

Σε εξέλιξη η κακοκαιρία στα ανατολικά και νότια – Σημαντικά ύψη βροχής στην Εύβοια

Σύνταξη άρθρου: Ι. Κωλέτσης, Κ. Λαγουβάρδος

Ε.Α.Α. – Πεντέλη, Σάββατο 18 Δεκεμβρίου 2021, 18:00

Σε εξέλιξη βρίσκεται το κύμα κακοκαιρίας τις απογευματινές ώρες του Σαββάτου 18/12 στα ανατολικά και νότια τμήματα της χώρας μας, με σημαντικά ύψη βροχής και χιονοπτώσεις κυρίως στα ορεινά και ημιορεινά τμήματα.

Σύμφωνα με την εικόνα του ευρωπαϊκού μετεωρολογικού δορυφόρου Meteosat-11, την οποία επεξεργάστηκε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών / meteo.gr,  τις απογευματινές ώρες του Σαββάτου 18/12 φαινόμενα εκδηλώνονται στην Εύβοια, στην Κεντρική και Ανατολική Στερεά, στις Κυκλάδες και στην Κρήτη, ενώ σημαντικά ύψη βροχής καταγράφονται στην Εύβοια με το μεγαλύτερο ύψος να καταγράφεται στην Μακρυκάπα Εύβοιας με 53 mm. Στη δορυφορική εικόνα, παρουσιάζονται με μπλε σημεία οι μετεωρολογικοί σταθμοί του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr όπου καταγράφουν υετό (βροχή/χιόνι), ενώ με κίτρινα σημεία οι κεραυνοί όπως καταγράφονται από το σύστημα καταγραφής ηλεκτρικών εκκενώσεων ΖΕΥΣ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr.

Σύμφωνα με το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr τα οκτώ μεγαλύτερα ύψη βροχής έως τις απογευματινές ώρες του Σαββάτου 18/12, παρουσιάζονται στον ενσωματωμένο πίνακα της παρακάτω εικόνας.    

Εικόνα. Τα οκτώ μεγαλύτερα ύψη βροχής του Σαββάτου 18/12/2021, όπως καταγράφτηκαν από το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr, με τη δορυφορική εικόνα κατά τις απογευματινές ώρες του Σαββάτου, όπως την επεξεργάστηκε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών / meteo.gr. Στην εικόνα παρουσιάζονται με μπλε σημεία οι μετεωρολογικοί σταθμοί του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr όπου καταγράφουν υετό (βροχή/χιόνι), ενώ με κίτρινα σημεία οι κεραυνοί όπως καταγράφονται από το σύστημα ηλεκτρικών εκκενώσεων ΖΕΥΣ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr.  

Η κακοκαιρία του Σαββάτου 18 Δεκεμβρίου 2021

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης, Κ. Λαγουβάρδος

ΕΑΑ-Πεντέλη, 17 Δεκεμβρίου 2021, 21:00

Σε εξέλιξη βρίσκεται το βράδυ της Παρασκευής 17 Δεκεμβρίου 2021 η κακοκαιρία που θα πλήξει το μεγαλύτερο μέρος της χώρας μας το Σάββατο 18/12, καθώς σημειώνονται βροχές και χιονοπτώσεις στη Βορειοανατολική Ελλάδα, και οι άνεμοι ενισχύονται συνεχώς. Η μεγάλη πτώση της θερμοκρασίας που θα φέρει η εισβολή πολικών αερίων μαζών από τα βόρεια, θα συνοδευτεί από κατά τόπους ισχυρές βροχοπτώσεις στην ανατολική και νότια νησιωτική χώρα, χιονοπτώσεις σε χαμηλά υψόμετρα, θυελλώδεις ανέμους και ισχυρό παγετό. 

Οι προγνωστικοί χάρτες βροχής και χιονιού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr παρουσιάζουν τις περιοχές όπου προβλέπουμε να επηρεαστούν από φαινόμενα κατά τη διάρκεια του Σαββάτου 18/12. Οι χιονοπτώσεις στα κεντρικά και βόρεια θα είναι κατά βάση ασθενείς αν και θα σημειώνονται ακόμη και σε πεδινές περιοχές, αλλά στην Στερεά Ελλάδα και τα ορεινά της Πελ/νήσου θα είναι κατά διαστήματα πυκνές. Μεγάλα ύψη υετού (βροχής και χιονιού) αναμένονται στην Εύβοια, στην Αν. Βοιωτία, τα βόρεια τμήματα της Αττικής και στην Κρήτη. Καταιγίδες θα σημειωθούν στις παράκτιες περιοχές του Κεντρικού και Νότιου Αιγαίου και τοπικά θα παράγουν ψιλό χαλάζι. 

Ειδικότερα για την Αττική, οι χιονοπτώσεις θα περιορίζονται πάνω από τα 300μ υψόμετρο περίπου στα δυτικά και βόρεια τμήματα του νομού, ενώ στις υπόλοιπες περιοχές θα σημειωθεί βροχόπτωση. Μετά το μεσημέρι τα φαινόμενα θα εντοπίζονται κυρίως περιμετρικά των ορεινών όγκων και στις υπόλοιπες περιοχές ο καιρός θα βελτιωθεί. Στα Βόρεια Προάστια θα σημειώνεται χιονόπτωση ή χιονόνερο έως τα 300μ υψόμετρο, με χιονόστρωση πάνω από τα 400-500μ υψόμετρο. 

Πιο αναλυτική πρόγνωση καιρού παρέχεται στο ημερήσιο Δελτίο Καιρού και θα αναρτηθούν νέες ανακοινώσεις στην ιστοσελίδα μας για τα νεότερα προγνωστικά στοιχεία. 

Μεγάλη πτώση της θερμοκρασίας το Σάββατο 18 Δεκεμβρίου 2021

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης, Κ. Λαγουβάρδος

ΕΑΑ-Πεντέλη, 17 Δεκεμβρίου 2021, 09:30

Ψυχρές αέριες μάζες από τη Βόρεια Ευρώπη θα επηρεάσουν την περιοχή μας και η θερμοκρασία προβλέπεται να πέσει σε ένα 24ωρο περίπου 7-8°C το Σάββατο 18/12. Παράλληλα, χιονοπτώσεις προβλέπονται ακόμη και σε πεδινές περιοχές της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας, ισχυρές βροχοπτώσεις στην Αν. Στερεά και τα νότια νησιωτικά τμήματα, και θυελλώδεις βόρειοι άνεμοι στο Αιγαίο. Λεπτομέρειες για το ποιες περιοχές θα επηρεαστούν από τα φαινόμενα θα δοθεί σε νεότερη ανακοίνωση το απόγευμα της Παρασκευής 17/12. 

Ο χάρτης δείχνει με αποχρώσεις του μπλε την πολική αέρια μάζα που θα καλύψει το μεγαλύτερο μέρος της Ανατολικής Ευρώπης και τα Βαλκάνια το Σάββατο 18/12.

Η πορεία προς την κόλαση του Αυγούστου

Σύνταξη άρθρου: Θ.Μ. Γιάνναρος, Γ. Παπαβασιλείου, Κ. Λαγουβάρδος
ΕΑΑ - Πεντέλη, Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου 2021, 11:15

Η πύρινη κόλαση του Αυγούστου 2021 δεν θα έπρεπε να προκαλεί έκπληξη. Αντίθετα, συνέβη ως το φυσικό αποτέλεσμα μίας αλληλουχίας γεγονότων που συνετέλεσαν στην δημιουργία ενός πολύ υψηλού δυναμικού για εκδήλωση ακραίων δασικών πυρκαγιών. Η δημιουργία αυτού του δυναμικού δεν έλαβε χώρα εντός ολίγων ημερών, αλλά χτιζόταν ήδη από την αρχή της αντιπυρικής περιόδου.

Η εκδήλωση μεγάλων και ακραίων δασικών πυρκαγιών αποτελεί ένα πολύπλοκο φαινόμενο το οποίο ελέγχεται από 4 περιβαλλοντικούς «διακόπτες» (Εικόνα 1). Αρχικά, θα πρέπει να υπάρχει διαθεσιμότητα καύσιμης ύλης σε ποσότητα που να επιτρέπει την διάδοση της φώτιας (Διακόπτης 1). Στη συνέχεια, θα πρέπει η καύσιμη ύλη να είναι αρκούντως ξηρή ώστε να επιτρέπει την έναρξη της φωτιάς και τη διατήρηση της καύσης (Διακόπτης 2). Από τη στιγμή που υπάρχει αφθονία ξηρής καύσιμης ύλης, οποιαδήποτε πηγή ανάφλεξης (π.χ., κεραυνός, εμπρησμός) θα οδηγήσει στην έναρξη πυρκαγιάς (Διακόπτης 3). Εάν, τέλος, οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες είναι ευνοϊκές, η πυρκαγιά δύναται να λάβει διαστάσεις και να εξελιχθεί σε ακραίο συμβάν (Διακόπτης 4).

Είκονα 1. Οι 4 περιβαλλοντικοί διακόπτες ελέγχου των μεγάλων και ακραίων δασικών πυρκαγιών. 

Βασικό προαπαιτούμενο για την εκδήλωση μεγάλων και ακραίων δασικών πυρκαγιών είναι λοιπόν η παρουσία πλούσιας (πυκνής) και ξηρής καύσιμης ύλης (Διακόπτες 1 και 2). Το απαιτούμενο αυτό συστατικό στοιχείο ήταν παρών στις πρόσφατες πυρκαγιές του Αυγούστου 2021. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την εξέταση των χρονοσειρών της περιεχόμενης υγρασίας της νεκρής λεπτής καύσιμης ύλης (κλαδιά, βελόνες, κ.τ.λ.), όπως αυτή εκτιμάται από τις μετρήσεις των αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών (ΑΜΣ) του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ). Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι, για παράδειγμα, η περιεχόμενη υγρασία της καύσιμης ύλης στον ΑΜΣ του ΕΑΑ στο Τατόι είχε ήδη υποχωρήσει σε χαμηλά επίπεδα (κάτω από 15 %) από το τέλος Μαϊου, ενώ από το τέλος Ιουνίου υποχώρησε ακόμη περισσότερο, καταγράφοντας σταθερά τιμές μικρότερες του 10 % (Εικόνα 2). Τα στοιχεία αυτά δείχνουν με πολύ καθαρό τρόπο ότι η ευρύτερη περιοχή της Βαρυμπόμπης βρισκόταν σε μια εξαιρετικά εύφλεκτη κατάσταση ήδη από το τέλος Ιουνίου, ενώ κατά το διάστημα εκδήλωσης και εξάπλωσης της πυρκαγιάς, η περιεχόμενη υγρασία της καύσιμης ύλης ήταν ακραία χαμηλή, καταγράφοντας τιμές μεταξύ 6 – 7 %, οι οποίες αντιστοιχούν σε ακραία ευφλεκτότητα. Παρόμοια συμπεράσματα προκύπτουν και από την εξέταση των αντίστοιχων χρονοσειρών για τις δασικές πυρκαγιές σε Εύβοια, Ηλεία, Λακωνία, και Μεσσηνία.

Εικόνα 2. Χρονοσειρά ημερήσιων τιμών της περιεχόμενης υγρασίας της νεκρής λεπτής καύσιμης ύλης, όπως αυτή εκτιμήθηκε από τις μετρήσεις θερμοκρασίας και σχετικής υγρασίας του ΑΜΣ του ΕΑΑ στο Τατόι, για τη δασική πυρκαγιά της Βαρυμπόμπης. Η χρονοσειρά ξεκινά την 01.01.2021 και τελειώνει την 10.08.2021. Με τις κίτρινες σκιάσεις οριοθετούνται τα δύο δεκαήμερα επεισόδια καύσωνα που επηρέασαν την Ελλάδα, στο τέλος του Ιουνίου και το τέλος του Ιουλίου. Με τη διακεκομμένη μαύρη γραμμή σημειώνεται η ημερομηνία έναρξης της δασικής πυρκαγιάς (03.08.2021).  

Με την καύσιμη ύλη να βρίσκεται σε αφθονία (χάρη και στην κακοκαιρία Μήδεια) και σε εξαιρετικά ξηρή κατάσταση, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πορεία των πυρομετεωρολογικών συνθηκών, όπως αυτή αποτυπώνεται στη χρονοσειρά των ημερήσιων τιμών των υποδεικτών ISI (μέτρο της αναμενόμενης ταχύτητας εξάπλωσης) και FWI (μέτρο της αναμενόμενης έντασης της πυρκαγιάς) του Καναδικού Συστήματος Πυρομετεωρολογικών Δεικτών. Όπως χαρακτηριστικά φαίνεται στην Εικόνα 3, κατά τις ημέρες εκδήλωσης και εξάπλωσης της πυρκαγιάς στη Βαρυμπομπή, οι τιμές των δύο δεικτών έφτασαν στο απόλυτο μέγιστο τους από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου. Η παρατηρήση αυτή υποδεικνύει ότι οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες ήταν εξαιρετικά ευνοϊκές για τη γρήγορη εξάπλωση των πύρινων μετώπων και την ενίσχυση της έντασής τους. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι η σταδιακή επιδείνωση των πυρομετεωρολογικών συνθηκών ήταν περισσότερο από εμφανής ήδη από τα τέλη του Ιουνίου. Παρόμοια είναι τα ευρήματα και για τις δασικές πυρκαγιές που ξέσπασαν το ίδιο χρονικό διάστημα σε Εύβοια, Ηλεία, Λακωνία, και Μεσσηνία. 

Εικόνα 3. Χρονοσειρά ημερήσιων τιμών των υποδεικτών ISI (Initial Spread Index) (αριστερά) και FWI (Fire Weather Index) (δεξιά) του Καναδικού Συστήματος Πυρομετεωρολογικών Δεικτών, όπως αυτοί υπολογίστηκαν από τις μετρήσεις του ΑΜΣ του ΕΑΑ στο Τατόι, για τη δασική πυρκαγιά της Βαρυμπόμπης. Η χρονοσειρά ξεκινά την 01.05.2021 και τελειώνει την 22.08.2021. Με τις κίτρινες σκιάσεις οριοθετούνται τα δύο δεκαήμερα επεισόδια καύσωνα που επηρέασαν την Ελλάδα, στο τέλος του Ιουνίου και το τέλος του Ιουλίου. Με τις διακεκομμένες μαύρες γραμμές σημειώνονται οι ημερομηνίες έναρξης και ελέγχου της δασικής πυρκαγιάς. Οι σκιασμένες περιοχές (γκρι) υποδηλώνουν πολύ υψηλή και ακραία επικινδυνότητα με βάση τις τιμές των υποδεικτών ISI και FWI. 

Συμπερασματικά, οι ακραίες δασικές πυρκαγιές του Αυγούστου 2021 δε συνέβησαν κατά τρόπο απρόοπτο, τέτοιο που να προκαλεί έκπληξη. Αντίθετα, από το τέλος Ιουνίου υπήρχαν ισχυρές ενδείξεις ότι η Ελλάδα έβαινε προς μία περίοδο με εξαιρετικά υψηλό δυναμικό εκδήλωσης ακραίων δασικών πυρκαγιών. Η παρατήρηση αυτή υπογραμμίζει την επικτατική ανάγκη καλύτερης παρακολούθησης των περιβαλλοντικών συνθηκών που δύνανται να οδηγήσουν σε ακραία πυρικά συμβάντα, ώστε να είναι δυνατή η παροχή έγκαιρων και επιστημονικά τεκμηριωμένων προειδοποιήσεων.

Τα παραπάνω αποτελούν αποτελέσματα του ερευνητικού έργου FLAME που υλοποιείται στο Ινσιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Το ερευνητικό έργο FLAME υποστηρίχθηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.) στο πλαίσιο της Δράσης "2η Προκήρυξη ερευνητικών έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση των Μεταδιδακτορικών Ερευνητών/τριών" (Αριθμός Έργου: 00559).

Η φωτογραφία εξωφύλλου είναι του Μιχάλη Καρδαμάκη, από τη δασική πυρκαγιά της Βαρυμπόμπης την 06.08.2021. 

Παγετός στα βόρεια ηπειρωτικά την Πέμπτη – Στους -5 ⁰C η θερμοκρασία στη Δυτική Μακεδονία

Σύνταξη άρθρου: Ι. Κωλέτσης, Κ. Λαγουβάρδος

Ε.Α.Α. – Πεντέλη, Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου 2021, 08:45

Παγετός εκδηλώθηκε στα κεντρικά και βόρεια ηπειρωτικά τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης 16/12, με την ελάχιστη θερμοκρασία στη Δυτική Μακεδονία να φτάνει τους -5 ⁰C. Συγκεκριμένα, οι χαμηλότερες ελάχιστες θερμοκρασίες καταγράφτηκαν στους μετεωρολογικούς σταθμούς στο Βαρικό Φλώρινας και στη Βλάστη Κοζάνης με -5 ⁰C.

Σύμφωνα με το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr οι οκτώ χαμηλότερες ελάχιστες θερμοκρασίες κατά τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης 16/12, παρουσιάζονται στον παρακάτω Πίνακα    

Πίνακας. Οι οκτώ χαμηλότερες ελάχιστες θερμοκρασίες της Πέμπτης 16/12/2021, όπως καταγράφτηκαν από το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr.  

Μεγάλα ύψη βροχής καταγράφηκαν σε Εύβοια και Κρήτη την Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου 2021

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης, Κ. Λαγουβάρδος

ΕΑΑ-Πεντέλη, 15 Δεκεμβρίου 2021, 19:30

Ισχυρές βροχοπτώσεις εκδηλώθηκαν στην Εύβοια την Τετάρτη 15/12 για δεύτερη συνεχόμενη ημέρα, ενώ και στην Κρήτη καταγράφηκαν μεγάλα ύψη βροχής από το δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr. Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τα 8 μεγαλύτερα ύψη βροχής έως τις 19:10 το απόγευμα τις Τετάρτης 15/12. 

Ο επόμενος χάρτης δείχνει την κατανομή του ύψους βροχής σε χιλιοστά όπως καταγράφηκε την Τετάρτη 15/12 μέχρι τις 19:10 από 411 μετεωρολογικούς σταθμούς του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr.

Τα μέγιστα ύψη βροχοπτώσεων την Τρίτη 14/12 και οι χαμηλότερες θερμοκρασίες το πρωινό της Τετάρτης 15/12/2021

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης, Κ. Λαγουβάρδος

ΕΑΑ-Πεντέλη, 15 Δεκεμβρίου 2021, 08:15

Οι ισχυρές βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις στα ορεινά της ανατολικής ηπειρωτικής χώρας σταδιακά εξασθενούν το πρωί της Τετάρτης 15/12. Ο πρώτος πίνακας παρουσιάζει τα μεγαλύτερα ύψη υετού που κατέγραψαν οι μετεωρολογικοί σταθμοί του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr την Τρίτη 14/12 ενώ τις πρώτες 8 ώρες της Τετάρτης 15/12 έχουν προστεθεί ακόμη περίπου 65 mm βροχής στη Σέττα, στη Στενή και στη Μακρυκάπα Ευβοίας. Επομένως το συνολικό ύψος υετού (βροχής και χιονιού) έχει ξεπεράσει τα 200 mm στην Κεντρική Εύβοια. 

Στην υπόλοιπη χώρα καταγράφηκαν χαμηλές θερμοκρασίες το πρωί της Τετάρτης 15/12, με παγετό να σημειώνεται σε 42 μετεωρολογικούς μας σταθμούς. Η χαμηλότερη ελάχιστη θερμοκρασία εκτός ορεινών περιοχών σημειώθηκε στη Νευροκόπι όπως φαίνεται στην επόμενο πίνακα:

Μεγάλα ύψη βροχής σε Β. Σποράδες, Εύβοια και Αττική

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης, Κ. Λαγουβάρδος

ΕΑΑ-Πεντέλη, 14 Δεκεμβρίου 2021, 19:15

Ισχυρές βροχοπτώσεις και πυκνές χιονοπτώσεις στα ορεινά σημειώνονται στα ανατολικά ηπειρωτικά τμήματα της χώρας μας το απόγευμα της Τρίτης 14 Δεκεμβρίου 2021. Πιο ασθενείς βροχοπτώσεις παρατηρούνται στην Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία, ενώ οι χιονοπτώσεις στα ορεινά της Θράκης έχουν εξασθενήσει σημαντικά και αναμένεται να σταματήσουν μέσα στη νύχτα. 

Τα μεγαλύτερα ύψη βροχής καταγράφονται από το δίκτυο σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr στην Κεντρική Εύβοια (88 mm), ενώ παρόμοια ύψη καταγράφονται και στη Σκόπελο (71 mm). Στην Αττική οι βροχοπτώσεις εντοπίζονται κυρίως στα ανατολικά και βόρεια τμήματα του νομού, ενώ στα δυτικά τμήματα ορισμένοι μετεωρολογικοί σταθμοί δεν κατέγραψαν βροχόπτωση. 

Ο χάρτης δείχνει το συγκεντρωτικό ημερήσιο ύψος υετού (βροχής και χιονιού) έως και τις 19:00 το απόγευμα της Τρίτης 14/12. Οι βροχοπτώσεις στην Αν. Στερεά και τα νησιά του Αιγαίου θα συνεχιστούν τις βραδινές ώρες έως τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης 15/12 και κατά περιόδους θα εκδηλώνονται καταιγίδες στις παράκτιες περιοχές του Αιγαίου. 

Άστατος παραμένει ο καιρός την Τρίτη 14 Δεκεμβρίου 2021

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης, Κ. Λαγουβάρδος

ΕΑΑ-Πεντέλη, 14 Δεκεμβρίου 2021, 09:30

Βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις σε χαμηλά υψόμετρα παρατηρούνται το πρωί της Τρίτης 14/12 στην Αν. Μακεδονία και Θράκη, οι οποίες θα εξασθενήσουν σταδιακά μετά το μεσημέρι. Οι τοπικές βροχές και οι χιονοπτώσεις στα ορεινά κυρίως πάνω από τα 1000μ υψόμετρο που επίσης σημειώνονται στην Αν. Θεσσαλία, την Αν. Στερεά και τα νησιά του Αιγαίου θα συνεχιστούν καθ'όλη τη διάρκεια της Τρίτης και κατά διαστήματα στα κεντρικά τα φαινόμενα θα είναι έντονα (Αν. Θεσσαλία - Εύβοια). Δεν αποκλείεται η εκδήλωση καταιγίδων στο Αιγαίο, ενώ οι άνεμοι θα ενισχυθούν περαιτέρω και θα φτάσουν τα 7 Μποφόρ από βόρειες διευθύνσεις. 

Οι παρακάτω χάρτες δείχνουν τις περιοχές όπου αναμένονται βροχοπτώσεις (αποχρώσεις του πράσινου-μπλε) και χιονοπτώσεις (αποχρώσεις του μωβ) τις απογευματινές και βραδινές ώρες της Τρίτης 14/12.

Ρεκόρ βροχόπτωσης και χιονοκάλυψης έφερε η πρόσφατη ανώνυμη κακοκαιρία  

Σύνταξη άρθρου: Ι. Κωλέτσης, Στ. Ντάφης. Κ. Λαγουβάρδος, Στ. Βουγιούκας

Ε.Α.Α. – Πεντέλη, Τρίτη 14 Δεκεμβρίου 2021, 16:00

Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης ανώνυμης κακοκαιρίας, σημειώθηκαν ιδιαίτερα μεγάλα ύψη βροχής στα ηπειρωτικά, καθώς επίσης και ισχυρές χιονοπτώσεις στα ορεινά. Αξιοσημείωτο είναι ότι καταρρίφθηκαν ρεκόρ 15 ετών στην ετήσια βροχόπτωση, καθώς επίσης και 17 ετών της ημερήσιας έκτασης χιονοκάλυψης στον Ελλαδικό χώρο για τις πρώτες ημέρες Δεκεμβρίου.  

Συγκεκριμένα, στον αυτόματο μετεωρολογικό σταθμό στα Θεοδώριανα Άρτας το ετήσιο ύψος βροχής έως και την Κυριακή 12/12 έφτασε τα 3425 mm, τιμή που αποτελεί ρεκόρ ετήσιου ύψους βροχής 15 ετών στο δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr από το 2006 όπου λειτουργεί το δίκτυό του. Επίσης, έσπασε το ρεκόρ ετήσιου ύψους βροχής και του ίδιου σταθμού, από το 2009 όπου και ξεκίνησε η λειτουργία του. Το προηγούμενο ρεκόρ ετήσιας βροχόπτωσης είχε σημειωθεί στην περιοχή Ασκύφου Χανίων το 2019 με ύψος 3257 mm.        

Παράλληλα, οι έντονες χιονοπτώσεις κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κακοκαιρίας κάλυψαν το μεγαλύτερο τμήμα των κεντρικών και βόρειων ορεινών, όπως καταγράφτηκε από δορυφορικά δεδομένα, τα οποία επεξεργάστηκε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών / meteo.gr και αποτυπώνεται στο Σχήμα 1.   

Σχήμα 1. Χάρτης χιονοκάλυψης για τις 11/12/2021 όπως καταγράφτηκε από δορυφορικά δεδομένα και επεξεργάστηκε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών / meteo.gr.  

Σύμφωνα, με το αρχείο έκτασης χιονοκάλυψης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr από την επεξεργασία των δορυφορικών δεδομένων, η ημερήσια έκταση χιονοκάλυψης για το Σάββατο 11/12 έφτασε το 19%, τιμή που αποτελεί ρεκόρ ημερήσιας χιονοκάλυψης 17 ετών, όπως διακρίνεται στο Σχήμα 2. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η μέση ημερήσια έκταση χιονοκάλυψης για την περίοδο 2004 - 2021 για τις αρχές Δεκεμβρίου είναι περίπου 4%.

Σχήμα 2. Χρονοσειρά ημερήσιας εκτίμησης της χιονοκάλυψης στην Ελλάδα από δορυφορικά δεδομένα, όπως τα επεξεργάστηκε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών / meteo.gr, για την περίοδο 2004-2021.  

Τα κυριότερα προβλήματα της ανώνυμης κακοκαιρίας

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης, Γ. Κύρος, Κ. Λαγουβάρδος, Β. Κοτρώνη

ΕΑΑ-Πεντέλη, Κυριακή 12 Δεκεμβρίου 2021, 19:15

Σοβαρά προβλήματα προκάλεσαν δύο αλλεπάλληλες κακοκαιρίες στη χώρα μας μεταξύ της Πέμπτης 9 και του Σαββάτου 11 Δεκεμβρίου 2021. Οι ισχυρές βροχοπτώσεις του πρώτου κύματος, την Πέμπτη 9 και Παρασκευή 10/12, συνέβαλαν στον γρήγορο κορεσμό του εδάφους κατά τη διάρκεια των πολύωρων βροχοπτώσεων το Σάββατο 12/12, με αποτέλεσμα εκτεταμένα πλημμυρικά φαινόμενα. Παράλληλα, οι θυελλώδεις νοτιάδες προκάλεσαν διακοπή της κυκλοφορίας οχημάτων λόγω πτώσης δέντρων και πολύωρες διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος σε πολλές περιοχές. Σε συνδυασμό με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και τον υψηλό κυματισμό, οι θυελλώδεις άνεμοι προκάλεσαν καταστροφές και σε παραθαλάσσιες περιοχές της χώρας.

Ο χάρτης που ακολουθεί παρουσιάζει συνοπτικά τα κυριότερα προβλήματα που καταγράψαμε το Σάββατο 11 και την Κυριακή 12/12. Τα κυριότερα προβλήματα της Κυριακής συνδέονται με τη μεγάλη απορροή υδάτων σε χαμηλά υψόμετρα, αρκετές ώρες μετά τη λήξη των φαινομένων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η κακοκαιρία δεν ονοματοδοτήθηκε από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ) η οποία κι έχει αναλάβει τη διαδικασία αυτή από το φετινό φθινόπωρο στο πλαίσιο διακρατικής συνεργασίας με τις αντίστοιχες μετεωρολογικές υπηρεσίες της Κύπρου και του Ισραήλ μέσω της ευρωπαϊκής υπηρεσίας EUMETNET. Μέχρι το Σεπτέμβριο, η ονοματοδοσία των κακοκαιριών που πλήττουν τη χώρα μας γινόταν από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr το οποίο και ξεκίνησε τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία από τον Ιανουάριο του 2017. Η σημασία της ονοματοδοσίας και η συμβολή της στην εγρήγορση της πολιτείας και των πολιτών αποτέλεσε και αντικείμενο πρόσφατης δημοσίευσης της μονάδας ΜΕΤΕΟ στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό “Atmosphere”.